Khuôn khổ pháp lý của Việt Nam cho nhà đầu tư đảm bảo đối xử bình đẳng giữa nhà đầu tư nước ngoài và trong nước. Tài sản hợp pháp, vốn đầu tư và thu nhập của nhà đầu tư nước ngoài được bảo vệ khỏi việc quốc hữu hóa hoặc trưng thu bằng các biện pháp hành chính.
Trong trường hợp trưng dụng vì mục đích an ninh quốc phòng hoặc các lợi ích quốc gia khác, nhà đầu tư được quyền bồi thường theo quy định pháp luật. Thủ tướng Chính phủ có thể quyết định áp dụng các bảo lãnh của nhà nước cho các dự án đầu tư, đặc biệt là đối với các dự án được Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, và các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng. Các ưu đãi đầu tư được đảm bảo ngay cả khi có thay đổi trong luật pháp, theo Điều 13 Luật Đầu tư.
Các ưu đãi đầu tư chính (Công nghệ cao, R&D, Khu vực khó khăn)
Luật Đầu tư 2020 và Nghị định 31/2021/NĐ-CP mở rộng phạm vi ưu đãi đầu tư. Các dự án đủ điều kiện bao gồm những dự án trong các ngành, nghề cụ thể (ví dụ: đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao, dịch vụ công nghệ cao, phương tiện giao thông thân thiện với môi trường), các khu vực có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn, các dự án có vốn đầu tư lớn (6.000 tỷ VNĐ và đáp ứng các tiêu chí về doanh thu/việc làm), nhà ở xã hội, và các dự án sử dụng nhiều lao động ở khu vực nông thôn hoặc người khuyết tật.
Các ưu đãi đặc biệt được cung cấp cho các dự án khởi nghiệp sáng tạo, trung tâm đổi mới sáng tạo, và trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D). Các ưu đãi thường bao gồm lợi ích về thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn giảm tiền thuê đất và miễn thuế nhập khẩu.
Vai trò của Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư song phương (BITs) và Hiệp định thương mại tự do (FTAs)
Việt Nam là thành viên của nhiều BITs và FTAs, cung cấp thêm các lớp bảo vệ cho nhà đầu tư nước ngoài. Các hiệp định này thường bao gồm các điều khoản về đối xử công bằng và bình đẳng, quy chế tối huệ quốc, bồi thường thiệt hại do chiến tranh/cách mạng, và trọng tài quốc tế để giải quyết tranh chấp.
Trong khi các luật trong nước (Luật Đầu tư 2020, Luật Doanh nghiệp 2020, Nghị định 31/2021/NĐ-CP) cung cấp một nền tảng bảo vệ và ưu đãi, sự tồn tại của một mạng lưới vững chắc các BITs và FTAs bổ sung một lớp pháp lý quốc tế quan trọng. Điều này cho thấy Việt Nam không chỉ cam kết thu hút FDI thông qua các chính sách nội bộ mà còn thông qua các nghĩa vụ pháp lý quốc tế. Các hiệp ước này có thể cung cấp các điều kiện thuận lợi hơn hoặc các phương án giải quyết tranh chấp bổ sung so với luật pháp trong nước.
Do đó, các nhà đầu tư nước ngoài không chỉ nên hiểu luật pháp trong nước của Việt Nam mà còn nên xem xét bất kỳ BITs hoặc FTAs nào áp dụng giữa Việt Nam và quốc gia của họ. Những thỏa thuận quốc tế này có thể cung cấp sự bảo vệ nâng cao, điều kiện tiếp cận thị trường thuận lợi hơn hoặc các cơ chế giải quyết tranh chấp thay thế, mang lại lợi thế chiến lược và giảm rủi ro đầu tư.
Điều hướng thách thức và Khuyến nghị thực tiễn
Hiểu rõ các sắc thái quy định và những thay đổi thường xuyên
Mặc dù có những nỗ lực hợp lý hóa, môi trường pháp lý của Việt Nam có thể phức tạp và thường xuyên thay đổi. Điều này đòi hỏi sự giám sát và thích ứng liên tục. Tính chất chi tiết của các nghị định hướng dẫn (ví dụ: Nghị định 31/2021/NĐ-CP với 9 chương và 132 điều) cho thấy chiều sâu của các yêu cầu quy định.
Giải quyết các thủ tục hành chính và rào cản ngôn ngữ
Việc điều hướng các thủ tục hành chính có thể đầy thách thức. Mặc dù các hệ thống trực tuyến đang được triển khai, việc nộp hồ sơ bản cứng và tương tác với nhiều cơ quan vẫn còn phổ biến. Các tài liệu và báo cáo đầu tư phải bằng tiếng Việt, và các tài liệu tiếng nước ngoài yêu cầu bản dịch có chứng thực. Điều này có thể tạo ra một rào cản ngôn ngữ đáng kể.
Tầm quan trọng của Thẩm định chuyên sâu và Tư vấn địa phương
Thẩm định chuyên sâu là điều cần thiết để hiểu các quy định cụ thể của ngành, điều kiện tiếp cận thị trường và các sắc thái địa phương tiềm ẩn. Việc thuê các công ty luật và tư vấn địa phương có kinh nghiệm được khuyến nghị cao để điều hướng quy trình phức tạp, đảm bảo tuân thủ và giảm thiểu rủi ro. Họ có thể hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ, nộp hồ sơ và liên hệ với các cơ quan chức năng, thường cung cấp thông tin chi tiết về các kỳ vọng không thành văn và đẩy nhanh quy trình.
Mặc dù Việt Nam đang hướng tới số hóa (NIIS, nộp hồ sơ trực tuyến – ) và đơn giản hóa một số thủ tục , việc liên tục nhấn mạnh vào “điều hướng các thủ tục hành chính phức tạp” và “hiểu rõ các quy định cụ thể của ngành” cho thấy một khoảng cách dai dẳng giữa ý định chính sách và việc thực hiện trên thực tế. Khoảng cách này, cùng với rào cản ngôn ngữ, nâng cao vai trò của chuyên môn pháp lý và tư vấn địa phương từ một sự tiện lợi thành một sự cần thiết.
Giá trị của các dịch vụ này vượt ra ngoài việc xử lý tài liệu đơn thuần để bao gồm hướng dẫn diễn giải về các sắc thái quy định và các yêu cầu không chính thức. Các nhà đầu tư nước ngoài nên xem việc đầu tư vào các dịch vụ pháp lý và tư vấn địa phương không phải là một chi phí tùy chọn mà là một yêu cầu chiến lược để giảm thiểu rủi ro và đẩy nhanh việc gia nhập thị trường Việt Nam. Khoản đầu tư này tạo điều kiện thuận lợi cho việc hiểu “các quy tắc không thành văn” và đảm bảo việc điều hướng suôn sẻ hơn trong bối cảnh hành chính, cuối cùng góp phần vào thành công lâu dài.
Ý kiến bạn đọc (0)